Inleiding
Long covid (ook wel post covid) vormde tijdens de COVID-19-pandemie (2020–2022) een aanzienlijke belasting voor de volksgezondheid, met naar schatting 10–12% van de besmette personen die langdurige klachten ontwikkelde. Recent onderzoek van het RIVM laat echter zien dat het risico op long covid na de pandemie aanzienlijk is afgenomen. Deze bevindingen hebben belangrijke implicaties voor preventie, diagnostiek en met name voor arbeidsrevalidatie en re-integratie, zoals die door Vroege Interventie wordt aangeboden.
Onderzoek RIVM: sterk afgenomen kans op long covid
Het RIVM volgde een groep van circa vijfduizend mensen die in het najaar van 2023 een SARS-CoV-2-infectie doormaakten. Deze groep werd vergeleken met personen die in dezelfde periode géén infectie hadden. Deelnemers rapporteerden elke drie maanden hun klachtenprofiel, waaronder vermoeidheid, cognitieve klachten, benauwdheid en verminderde belastbaarheid.
Belangrijkste bevindingen
- Er werd nauwelijks verschil gevonden in langdurige klachten tussen besmette en niet-besmette deelnemers.
- De kans op long covid in 2023 bleek erg klein.
- De verwachting is dat dit ook in de jaren daarna zo blijft, vanwege mildere varianten, verhoogde immuniteit en betere behandelstrategieën.
Ter vergelijking: tijdens de pandemiejaren kreeg ongeveer 12% van de besmette Nederlanders langdurige klachten (UMC Groningen).
Het onderzoek laat daarmee zien dat long covid nog kan voorkomen, maar dat het risico tegenwoordig aanzienlijk lager is dan gedurende de pandemie.
Veranderde populatie en milde ziektebeelden
Meerdere factoren verklaren de afname:
- Mildere virusvarianten zoals Omikron.
- Hoge vaccinatie- en immuniteitsgraad.
- Minder ernstige acute ziektebeelden.
- Snellere herkenning van postvirale klachten door zorgprofessionals.
Dit betekent dat de groep mensen met langdurige klachten kleiner wordt, maar nog steeds een doelgroep vormt die complexe begeleiding kan vragen bij terugkeer naar werk.
Relevantie voor arbeidsrevalidatie en inzetbaarheid
Hoewel de kans op long covid kleiner is, zien we in de praktijk dat een deel van de edewerkers na een infectie te maken krijgt met verminderde belastbaarheid, vermoeidheid, cognitieve beperkingen of problemen met werkhervatting. Deze klachten overlappen met bredere postvirale en post-infectieuze syndromen, en vragen om en gestructureerde, multidisciplinaire aanpak.
De rol van Vroege Interventie
Vroege Interventie biedt arbeidsrevalidatie die gericht is op:
- Het objectiveren van de belastbaarheid, onder andere door middel van belastbaarheidsonderzoeken.
- Een multidisciplinaire Quickscan Arbeid, waarmee snel inzichtelijk wordt welke factoren het herstel belemmeren.
- Behandeling en begeleiding bij fysieke, mentale en energetische klachten.
- Training gericht op het opbouwen van activiteiten, pacing en energiemanagement.
- Cognitieve ondersteuning bij concentratie-, geheugen- of vertragingsproblemen.
- Werkgerichte interventies waarbij werkgever en medewerker actief worden betrokken.
Deze aanpak is zeer geschikt voor cliënten met langdurige restklachten na COVID-19, maar ook voor mensen met bredere postinfectieuze of psychosomatische problematiek.
NAH en cognitieve klachten: gedeelde uitdagingen
Hoewel long covid en NAH verschillende oorzaken kennen, overlappen de klachten soms in het domein van:
- Mentale vermoeidheid,
- Prikkelverwerking,
- Cognitieve belasting,
- Verminderd werkvermogen.
Vroege Interventie heeft uitgebreide expertise in arbeid & NAH, waardoor ook medewerkers met cognitieve restklachten na een infectie kunnen profiteren van dezelfde specialistische benadering in herstel en re-integratie.
Praktische betekenis voor werkgevers en verwijzers
De nieuwe RIVM-data betekenen niet dat langdurige klachten geen aandacht meer vragen. Integendeel:
• Een kleinere groep cliënten heeft nog steeds intensieve, deskundige begeleiding nodig.
• Werkhervatting vraagt bij deze groep vaak een zorgvuldige opbouw en maatwerkafspraken op de werkplek.
• Vroege Interventie helpt om klachten, mogelijkheden en beperkingen helder te krijgen, en ondersteunt zowel werknemer als werkgever bij duurzame terugkeer.
Conclusie
De kans op long covid na de pandemie is aanzienlijk gedaald, maar restklachten blijven voor een deel van de werknemers een relevant probleem dat de inzetbaarheid kan beïnvloeden. De multidisciplinaire en werkgerichte aanpak van Vroege Interventie sluit mogelijk nauw aan bij de behoeften van deze groep: snel inzicht, effectieve behandeling en begeleiding richting een duurzaam herstel en succesvolle re-integratie.
Vanuit de VU Amsterdam, Amsterdam University Medical Center en Heliomare Resarch and Development zijn mevrouw S.C.M. Oberink, J. Nachtegaal, M. Oudshoorn en C.A.M. van Bennekom betrokken bij het onderzoek ‘Vocational Rehabilitation for Patients with Post COVID-19’. Binnenkort kunnen we de eerste onderzoeksresultaten delen die aangeven dat Arbeidsrevalidatie en Post-covid problematiek een goede match kunnen zijn.