Skip to main content

Vergoeding Chronische Pijn onder druk?

In Nederland worden elk jaar 33.000 patiënten binnen de medisch specialistische revalidatie (MSR) behandeld vanwege chronische pijn. Dat is 1% van de 3 miljoen Nederlanders met chronische pijn. De revalidatiearts komt meestal pas in beeld als een patiënt al een goede behandeling in de eerste lijn (huisarts, fysiotherapeut, ergotherapeut, psycholoog) heeft gehad. Soms wordt een patiënt direct naar de revalidatiearts verwezen, bijvoorbeeld vanwege de ernst of complexiteit van de klachten. De revalidatiearts zoekt naar lichamelijke oorzaken voor de pijn, maar kijkt ook welke factoren de pijn in stand houden. Dit doen revalidatieartsen vanuit het biopsychosociaal model, waarbij zowel medische als psychologische en sociale factoren in kaart worden gebracht. Patiënten krijgen vervolgens een advies op maat dat past bij hun leven en levenswijze. Een behandeltraject met interdisciplinaire revalidatiebehandeling (iMSR) kan daarbij worden ingezet om het functioneren in het dagelijks leven te verbeteren.

iMSR bij chronische pijn is een goed onderzochte en beproefde behandeling, met bewezen meerwaarde. Er zijn immers veel studies die ondersteunen dat iMSR voldoet aan de stand van de wetenschap en praktijk. De pijnrevalidatie is sinds jaar en dag onderdeel van het reguliere behandelaanbod van de revalidatieartsen. Er worden positieve effecten in de praktijk gezien én er is een wetenschappelijk goed onderbouwde richtlijn, behandelkader en leidraad.

Achtergrond

  • IMSR bij chronische pijn is een behandeling voor patiënten met complexe, aanhoudende pijnklachten waarbij lichamelijke, psychologische én sociale factoren meespelen. Het is bedoeld voor mensen die niet voldoende geholpen zijn met eerstelijnsbehandeling. (Zorginstituut Nederland)
  • In oktober 2022 gaf Zorginstituut Nederland (ZIN) met het Standpunt IMSR bij patiënten met chronische pijn aan dat IMSR voor bepaalde patiënten uit het basispakket vergoed mag worden. (Zorginstituut Nederland)

Recente ontwikkelingen & punt van zorg

Wetenschappelijke artikelen teruggetrokken
Eind 2024 zijn twee (Italiaanse) artikelen teruggetrokken die deel uitmaakten van de bewijslast waar ZIN in 2022 op had gesteund. Dat heeft geleid tot twijfel over de sterkte van het bewijs voor iMSR. (Revalidatie.nl)

Zorginstituut trekt effectiviteit in twijfel
Vanwege de terugtrekking van deze studies en het ontbreken van nieuwe studies die voldoen aan de PICO-eisen, heeft ZIN aangegeven dat IMSR mogelijk niet langer “voldoet aan de stand van wetenschap en praktijk” voor sommige patiëntgroepen. (Medisch Contact)

Vergoeding voorlopig gehandhaafd
Ondanks de twijfel blijft de vergoeding voor IMSR in de basisverzekering voorlopig gehandhaafd. Er lopen gesprekken en er zijn concept-standpunten in ontwikkeling. (Zorginstituut Nederland)

Richtlijn & criteria

  • De Richtlijn Chronische Pijnrevalidatie van de Werkgroep Pijnrevalidatie Nederland (WPN, onderdeel van de VRA) is gepubliceerd in april 2024. Deze geeft aan onder welke omstandigheden diagnostiek, indicatiestelling, prognose en therapie passend zijn, en beschrijft niveaus van complexiteit. (Revalidatie.nl)
  • Er is veel aandacht voor het verduidelijken van wat “complexe samenhangende problematiek” betekent in de context van chronische pijn (lichamelijk, psychisch, sociaal) en hoe je patiënten triageert (wie heeft de meeste kans op baat). (Richtlijnendatabase)

Reacties uit het veld

  • De Vereniging van Revalidatieartsen (VRA) maakt zich zorgen. Volgens hen wordt bestaand bewijs onvoldoende meegenomen door ZIN. (Medisch Contact)
  • Er zijn dreigingen van rechtszaken indien de vergoeding zou worden ingetrokken. (Revalidatie.nl)

Wat betekent dit voor bedrijfsartsen?

  • Bij verwijzing: vergewis je ervan dat de patiënt voldoet aan de criteria voor IMSR. Dat betekent dat eerstelijnsbehandelingen al geprobeerd zijn, dat de problematiek complex is, en de patiënt bereid is te werken aan gedrags-, mentale en sociale aspecten naast fysieke revalidatie.
  • Informeer patiënten dat hoewel IMSR verzekerd is, de wettelijke basis (bewijsvoering) onder druk staat. Dit kan invloed hebben op toekomstige vergoedingen of op individuele indicaties.
  • Werk samen met revalidatieartsen om helder te hebben welke diagnostiek en doorverwijzingen nodig zijn om een kansrijke indicatie te krijgen.
  • Houd ontwikkelingen in de gaten: nieuwe studies, concept-standpunten van ZIN, de uitkomst van overleggen en of er wijzigingen komen in de kwaliteitseisen of indicatiecriteria.

Conclusie

Op dit moment blijft IMSR voor chronische pijn voorlopig vergoed vanuit het basispakket, maar de onderbouwing staat mogelijk onder druk door recente wetenschappelijke terugtrekkingen. Er wordt gewerkt aan heldere criteria en richtlijnen waarin zowel medische professionals als beleidsmakers betrokken zijn. Voor bedrijfsartsen is het van belang op de hoogte te zijn van deze ontwikkelingen, goede doorverwijzingen te organiseren, en patiënten transparant te informeren. Het Zorginstituut heeft begin 2025 een concept-standpunt gestuurd naar alle betrokken partijen. De reacties hierop zijn verwerkt en voorgelegd aan de onafhankelijke Wetenschappelijke Adviesraad (WAR). Het advies van de WAR is toegelicht aan partijen, waarop het Zorginstituut het standpunt heeft aangepast op basis van de reacties van partijen. Het nieuwe concept standpunt is gedeeld met partijen en zal in oktober 2025 nogmaals voorgelegd worden aan de WAR. Het Zorginstituut publiceert het nieuwe standpunt eind 2025. tot die tijd geldt het standpunt uit 2022. Voor nu kan Vroege Interventie cliënten blijven helpen binnen de Quickscan en de multidisciplinaire arbeidsrevalidatie mits voorzien van een juiste indicatie.

Belangrijkste bronnen: